» » Azərbaycan polisinə ləkə atanlar üçün "super dövlət"dən bir nümunə

Azərbaycan polisinə ləkə atanlar üçün "super dövlət"dən bir nümunə

Bölmə: Xəbər
Azərbaycan polisinə ləkə atanlar üçün "super dövlət"dən bir nümunə


Ötən həftə ABŞ-da 5 günlük matəm elan edildi. Ağ Ev daxil olmaqla bütün rəsmi binalarda dövlət bayrağının avqustun 8-nədək yarıya endirilməsinin səbəbi Texas, Ohio və Çikaqoda baş verən terror aktları oldu. Avqustun 4-də Texas ştatında ticarət mərkəzində törədilən terror hadisəsi zamanı 20 nəfər öldü, 26 nəfər isə ağır yaralandı. Bundan bir neçə saat sonra isə ikinci terror hadisəsi baş verdi. Ohio ştatının Datyon şəhərində törədilən terror hadisəsi zamanı 9 nəfərin öldüyü, 20 nəfərin isə ağır formada yaralanması barədə xəbərlər yayıldı. Proses bununla tamamlanmadı və nəhayət, bir sutka ərzində üçüncü terror aktı baş verdi, Çikaqo ştatında dinc əhaliyə silahlı hücum oldu. Yerli media ən azı 7 nəfərin öldüyünü, 20 nəfərin isə yaralandığını yazdı. Bundan əvvəlki ayda, iyulun 28-də isə Kaliforniya ştatının Qilroy şəhərində keçirilmiş "Garlic festival" zamanı da qətliam törədilmiş, 3 nəfər həyatını itirmiş, 10-larla şəxs yaralanmışdı.

ABŞ-dan bənzər xəbərlər dünya mediasının gündəmini ildə bir neçə dəfə zəbt edir. Bu ölkədə baş verən kriminal hadisələrin həssaslıqla izlənilməsi təkcə ABŞ-ın "super dövlət" olması, beynəlxalq nəzərlərin qitəyə istiqamətlənməsi ilə bağlı deyil. Burada törədilən kriminal hadisələr qeyri-adidir, daha kütləvidir, daha qanlı-qadalıdır. 2018-ci ildə dünyada baş vermis "ən dəhşətli hadisələrin xronologiyası"nı hazırlayan monitorinq mərkəzləri bu sırada dünyanın super dövlətinin adını dəfələrlə xatırlatmışdılar. 2018-ci il fevralın 15-də Florida ştatında 19 yaşlı Nikolas Kruzun litseyə hücumu nəticəsində 17 nəfər həyatını itirmişdi. Eyni ildə, 27 oktyabrda Pistburq şəhərindəki sinaqoqa edilən hücum zamanı 11 nəfər öldürülmüşdü və bütün bunlar ilin ağır hadisələri sırasında idi. Bu minvalla geriyə baxıb 2001-ci ildən bəri baş verən hadisələri ardıcıllıqla izləyəndə bəlli olur ki, ABŞ təkcə qüdrətinə görə deyil, həm də insan təhlükəsizliyinin aşağı təminatı baxımından diqqətə gəlir. Hansı ki, "dünyanın super dövləti" daxili təhlükəsizliyinin təminatı üçün dünyada ən çox vəsait xərcləyən ölkədir. Bu məqsədlə ABŞ hər il fantastik məbləğ - il ərzində yüzlərlə milyard dollar xərcləyir. Mövzu üzrə araşdırma apararkən, maraqlı rəqəmlər ortaya çıxır.

ABŞ-da daxili təhlükəsizlik, insanların təhlükəsiz yaşayışının təminatı polis departamentləri, əyalət polisi, şerif şöbələri və federal agentliklərdən ibarət hüquq mühafizə orqanları vasitəsilə həyata keçirilir. Polis "şübhəli bilinən cinayət əməllərinin araşdırılmasına, şübhəli şəxslərin müvəqqəti saxlanılmasına, şübhəli şəxslərin məhkəmələrə təqdim edilməsinə, ən nəhayət, cinayətkarların tutulmasına və bu yolla icmalarda nizam-intizamın təmin edilməsinə cavabdehdir". Böyük şəhərlərdə minlərlə zabiti və inzibati işçini əhatə edən polis idarələri, şerif şöbələri, həmçinin, istintaq agentlikləri var. Birləşmiş Ştatların ən böyük polis orqanı New York-da yerləşir. 36.023 nəfər peşəkar zabit heyətindən, 8000 nəfər əlavə inzibati işçidən ibarətdir (https://www.worldatlas.com/articles/the-largest-police-departments-in-the-us.html). Çikaqo şəhəri (hansı ki, avqustun 4-də baş vermis qətliamın ağırlığına görə ABŞ dövlət bayrağının endirilməsinə səbəb oldu), özünün Polis İdarəsinin (CPD) ştat sayına və nüfuz dairəsinə görə New York -dan sonra ABŞ-ın ikinci şəhəridir. Hələ 1837-ci ildə yaradılan Çikaqo Polis İdarəsi ABŞ-ın ən qədim yerli hüquq mühafizə orqanlarından biridir. Hal-hazırda 13.354 nəfər ştatlı işçidən və 2000 nəfərə yaxın əlavə inzibati işçidən ibarətdir. Sıralama davam edir və polis idarələrinin nüfuzuna görə növbəti yerləri Los Angeles Polis İdarəsi (9,727 andlı məmur və 3000-ə yaxın inzibati işçi) California, Philadelphia və başqaları bölüşürlər.

ABŞ, federal və yerli büdcələr hesabına polisin saxlanılması üçün hər il, nə az- nə çox, təqribən 187 milyard dollar xərcləyir ( https://www.urban.org/policy-centers/cross-center-initiatives/state-and-local-finance-initiative/state-and-local-backgrounders/police-and-corrections-expenditures ). Bu, 2016-cı il büdcəsinin göstəricisidir və yalnız polis strukturlarının, şerif şöbələrinin maliyyələşdirilməsi üçün nəzərdə tutulub. Növbəti illərdə təhlükəsizlik tədbirlərinin gücləndirilməsi üçün əlavə xərclər də verilib. Bunlar birbaşa polis üçün nəzərdə tutulmasa da, nəticə etibarilə ölkədə kriminal hadisələrin sayının artmasının qarşısının alınmasına yönəlib və prinsipcə, daxili təhlükəsziliyə cavabdeh olan polisə dəstək xarakteri daşıyır. Məsələn, ABŞ prezidenti Donald Tramp Meksika ilə sərhəddə divarın inşasının maliyyələşdirilməsi, narkotrafikin, kriminal qrupların axınının, qanunsuz miqrantların gəlişinin qarşısının alınması üçün ABŞ Konqresindən əlavə 8,6 milyard dollar vəsaitin təsdiqlənməsini istəyib. Bu variantda, dolayısı ilə çəkilən xərcləri nəzərə alanda, ABŞ-ın daxili təhlükəsizlik üçün çəkdiyi xərc bir neçə yüz milyardı ötür. Qarşılığında isə, əksinə, qanlı cinayətlər nəticəsində həyatını itirən ABŞ vətəndaşlarının sayı ilbəil artır, dövlət bayrağının qəmli hadisələrə görə yarıyadək endirilməsi intensivləşir.

Azərbaycanın dövlət büdcəsində polis sistemi (Daxili İşlər Nazirliyi üçün ) üçün nəzərdə tutulan vəsaitin həcmi 508 milyon 976 min manatdır, yəni, təqribən 283 milyon dollar. Bu, ABŞ -ın polisə xərclədiyi vəsaitdən 660 dəfə azdır. Əlbəttə, Azərbaycan əhalisinin sayı da ABŞ əhalsinin sayından dəfələrlə azdır; Azərbaycan əhalisinin sayı 10 milyon nəfər, ABŞ əhalsinin sayı isə 327 milyon nəfərdir, ortada 32 dəfə aşağı göstərici var. Paradoks budur ki, ABŞ-ın əhalisi Azərbaycan əhalisindən 32 dəfə çoxdur, amma polisin saxlanılması və daxili təhlükəsziliyin təminatı üçün sərf edilən vəsait 660 dəfə fərqlidir. ABŞ-da kriminal hadisələrin sayı 100 dəfələrlə çox, ilin ən dəhşətli hadisələrinin göstəricisi isə 10 dəfələrlə çoxdur. Bu da bir faktdır ki, ABŞ-da bəzi məhlələrə, bəzən isə bütöv rayonlara nəzarət yalnız kriminal qrupların əlindədir, polis bu ərazilədə duruma, ümumiyyətlə müdaxilə edə bilmir. Ölkəyə gələn turistlərə, "biz bu bölgələrə nəzarət edə bilmirik, təhlükəsizliyinizi nəzərə alıb o məhlələrə girməyin" xəbərdarlığı edilir.

Azərbaycanda dövlət bayrağının yarıyadək endirilməsi intensivliyi ABŞ-dan 10 dəfələrlə aşağıdır. Endirilmə halları isə kriminal durumla bağlı olmur. Bayrağımızın layiqli dalğalanmasının təminatçıları sırasında Azərbaycan polisinin xidmətləri var.

Ölkəmiz tranzit dövlətlər sırasına daxildir. Şərq-Qərb, Şimal-Cənub marşrutları burada çarpazlaşır. Belə sərbəst marşrutlar fonunda kriminal durum nəinki pisləşmir, əksinə, Azərbaycanın adı ən sabit və təhlükəsiz dövlətlər sırasında çəkilir. Polis öz vəzifəsinin öhdəsindən layiqincə gəlir, tələb olunanda, başqa yardımlar da göstərir. Avqustun 4-də Bakı şəhərinin Qaradağ rayonunda yerləşən "Sədərək" ticarət mərkəzinin ərazisindəki anbarlardan birində baş verən yanğının söndürülməsi zamanı xəsarət alanlar arasında Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) əməkdaşları da olub. Polis əməkdaşları yanğının söndürülməsində, anbardakı məhsulların çıxarılmasında və xəsarət alanların əraziyə cəlb olunmuş təcili tibbi yardım maşınlarına aparılmasında yardım ediblər. Bu, polisin vəzifəsi deyil. Sadəcə vətən sevgisi və fədakarlıqdır.



Prezident İlham Əliyev bu nüansları nəzərə alaraq öz nitqində deyir: "Azərbaycan xalqı Azərbaycan polisini sevməlidir, ona hörmət etməlidir. Bu gün bu hörmət var və mən istəyirəm ki, daha da çox olsun. Mən bu sahədəki fəaliyyətdən razıyam. Azərbaycanda uzun illər ərzində nə cinayətkar dəstə problem yaranmayıb, nə də ki, başqa qeyri-qanuni birləşmələr mövcud deyildir. Arzu edirəm ki, bundan sonra da doğma Vətənimizə ləyaqətlə xidmət edəsiniz. Azərbaycanın müstəqilliyinin möhkəmlənməsi işində iştirak edəsiniz".

Azərbaycan polisinin peşəkar, vətənpərvər, ləyaqətli davranışları barədə misalların sayını çoxaltmaq olar. Onu dünyanın ən peşəkar hüquq-mühafizə sistemləri ilə müqayisə etmək olar. Amma təəssüf ki, bunun əksini görürük. Son zamanlar radikal müxalifətin, onların təsir dairəsində olan ayrı-ayrı şəxslərin hədəf seçdikləri dövlət qurumları sırasında Azərbaycan polisi də var. Polis haqqında həqiqəti əks etdirməyən, qərəzli, subyektiv mülahizələrə əsaslanan məlumatlar, şərh və təhlillər paylaşılır. Onların, böyük mənada hədəfləri, Azərbaycan polisi deyil, Azərbaycan xalqıdır, Azərbaycan dövlətidir.

Şərh Yaz

Ad:*
Şərh:
Yağlı Əyilmiş Xətt altdan Xətt öndə | Sol tərəflə yığ Mərkəzdə Sağ tərfdə yığ | smayl qoşmaq Bağlantı qoşmaqBağlantı ilə qorunan Rəng seçimi | Gizli mətn Məqalə qoş seçilən mətni kril əlifbasına çevir Spoyler